ارزیابی خصوصیات هیدروژئولوژیکی منطقه کوه سوخته-جهان بین (استان چهارمحال و بختیاری)

اکثر تونل ها بخصوص تونل های انتقال آب در بخش هایی از مسیرشان در زیر سطح آب زیرزمینی حفاری می شوند. در شرایطی که نفوذپذیری سنگ های میزبان تونل پایین باشد، میزان آب ورودی به داخل تونل کم بوده و مشکلات هیدروژئولوژیکی برای آبخوان های اطراف تونل کم خواهد بود. در صورتیکه سنگ میزبان تونل دارای تراوایی بالایی باشد، با حفاری تونل حجم زیادی از آب وارد فضای حفاری شده و این باعث پایین افتادن سطح آب زیرزمینی منطقه و در نتیجه تغییر در آبدهی منابع آب زیرزمینی منطقه عبور تونل می شود. همه مناطقی که تونل در زیر سطح آب زیرزمینی حفاری می شود، دارای پتانسیل هجوم حجم زیادی از آب به طور ناگهانی به داخل فضای حفاری نیستند. این پتانسیل در نقاطی وجود دارد که نفوذپذیری توده سنگ بالا باشد. این حالت در پهنه های گسلی نفوذپذیر و افق های کارستی اتفاق می افتد. منطقه مورد مطالعه در جنوب غربی شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. به منظور ارزیابی خصوصیات هیدروژئولوژیکی منطقه و تعیین ارتباط هیدرولیکی بین بخش های سطحی و عمیق (ناحیه عبور تونل) در ابتدا آمار و اطلاعات مورد نیاز از منطقه جمع آوری شد. به جهت مطالعات ساختاری کارهای صحرایی انجام شد. برای این منظور با توجه به برداشت های صحرایی در ایستگاه های مختلف وضعیت درزه ها و شکستگی ها در منطقه تعیین شد. با بررسی گمانه های اکتشافی حفر شده در مسیر، وضعیت سنگ شناسی و ترتیب قرارگیری واحدهای چینه شناسی منطقه نیز تعیین گردید. بر اساس نتایج هیدروژئوشیمیایی بدست آمده از گمانه ها و منابع زیرزمینی منطقه، منشاء آب های زیرزمینی مشخص شده است. با توجه به سنگ شناسی در قسمت های مختلف مسیر و همچنین با استفاده از نتایج بدست آمده از آزمایش های لوژان و پمپاژ، نفوذپذیری هر بخش مشخص شده است. علاوه بر تعیین وضعیت چینه شناسی در منطقه، با اطلاعات گمانه ها در اعماق مختلف تراوایی بررسی شده است. در مطالعات هیدروژئولوژیکی با توجه به پیزومترهای موجود در منطقه جهت عمومی جریان آب های زیرزمینی نیز تعیین شده و نقشه هم پتانسیل منطقه نیز ترسیم شده است. با توجه به مشخص شدن واحدهای سنگی و سازندهای مختلف منطقه، و میزان نفوذپذیری آنها و تفسیر عوامل ساختاری، مناطق بحرانی از نظر هجوم آب زیرزمینی و ارتباط هیدرولیکی بین بخش های سطحی و مناطق اطراف مسیر عبور تونل مشخص شده است. در کل، منطقه مورد مطالعه به 7 پهنه (3 آبخوان کارستی و 4 آبخوان آبرفتی) تقسیم بندی شده است. نتیجه این مطالعات نشان می دهد که در نقاطی مانند پهنه های گسلی و افق های کارستی نسبت به مناطق آبرفتی و با نفوذپذیری پایین، توده سنگ نفوذپذیری بالایی داشته و احتمال هجوم مقادیر زیاد آب زیرزمینی به سمت تونل بیشتر است. این مطالعات نشان می دهند در آبخوان های کارستی با توجه به نفوذپذیری زیاد و یکی بودن منبع تغذیه منابع زیرزمینی سطحی و عمیق تر و همچنین با توجه به وجود تعداد زیاد شکستگی و پهنه های خرد شده در این قسمت ها احتمال ارتباط هیدرولیکی بین دو بخش سطحی و عمیق زیاد بوده، در حالی که در سایر مناطق با توجه به نفوذپذیری کم و متفاوت بودن ترکیب شیمیایی آب، احتمال مجزا بودن منبع تغذیه آنها زیاد است.